วัตถุมงคลพระนางจามเทวี

ภาพจาก http://www.dhammathai.org

การสร้างวัตถุมงคลเกี่ยวแก่พระนางจามเทวีนั้นมีมานาน ตั้งแต่ก่อนที่จะมีการสร้างพระราชานุสาวรีย์ในพ.ศ.๒๕๒๕

และที่นิยมกันในวงการพระเครื่องมากที่สุด น่าจะเป็น เหรียญพระนางจามเทวี รุ่น ๗๐๐ ปี วัดหนองช้างคืน อ.เมือง จ.ลำพูน ซึ่งสร้างขึ้นในปี พ.ศ.๒๕๑๒ ซึงนับว่าเป็นเหรียญพระนางจามเทวีรุ่นแรกสุดครับ

ภาพจาก http://uauctio.uamulet.com

 

ปัจจุบัน คติการนับถือบูชาพระนางจามเทวีแพร่หลายไปทั่วภาคเหนือ ทำให้มีการจัดสร้างพระรูปและวัตถุมงคลพระนางจามเทวีสำหรับบูชาโดยวัดต่างๆ ที่มีพระรูปหรือพระราชานุสาวรีย์ประดิษฐานอยู่ แต่ในที่นี้ผมขอกล่าวเฉพาะวัตถุมงคลเกี่ยวแก่พระนางจามเทวีที่สร้างในลำพูน เพื่อเป็นการบันทึกไว้ เพราะบางอย่างก็หาไม่ได้แล้วครับ 

ที่น่าสนใจพอจะยกตัวอย่างได้ดังนี้

ภาพจาก http://uauction2.uamulet.com

๑) พระกริ่งจามเทวี วัดบ้านปาง อ.ลี้ อันเป็นสถานที่สำคัญในประวัติครูบาศรีวิชัย

ลักษณะเป็นพระรูปประทับนั่งแบบวัชราสนะ (ขัดสมาธิเพชร) บนฐานบัว พระพักตร์ตลอดจนพระลักษณะงดงามบอบบางและดูสงบเยือกเย็น ใต้ฐานบรรจุกริ่ง ฝีมือการออกแบบและมาตรฐานการสร้างอยู่ในขั้นดี  

พิธีมังคลาาภิเษกเมื่อ ๑๑ มิถุนายน พ.ศ.๒๕๓๘  

ภาพจาก http://mongkol88.blogspot.com

๒) เหรียญที่ระลึกสร้างพระราชานุสาวรีย์ ทำด้วยโลหะผสม ไม่ทราบองค์กรที่จัดสร้าง

ด้านหน้ามีพระรูปพระนางจามเทวีประทับยืนพิมพ์นูนต่ำ รายละเอียดฉลองพระองค์ไม่เหมือนพระรูปบนราชานุสาวรีย์ เข้าใจว่าช่างผู้สร้างออกแบบก่อนที่จะทันเห็นพระรูปดังกล่าว

ด้านหลังมีจารึกข้อความร่วมฉลองกรุงรัตนโกสินทร์ ๒๐๐ ปี ฝีมือการออกแบบอยู่ในขั้นพอประมาณ

พิธีมังคลาภิเษก ณ ลานพระราชานุสาวรีย์พระนางจามเทวี ที่หนองดอก มีพระมหาเถระเกจิอาจารย์ ในยุคนั้น 

เช่น ครูบาพรหมา วัดพระพุทธบาทตากผ้า, ครูบาวงศ์ วัดพระบาทห้วยต้ม, ครูบาธรรมชัย วัดทุ่งหลวง, ครูบาหล้า ตาทิพย์ วัดป่าตึง, ครูบาอินตา วัดห้วยไซ, หลวงปู่สิม วัดถ้ำผาปล่อง, ท่านเจ้าคุณธรรมโมลี วัดพระธาตุหริภุญชัย เป็นต้น

รวมถึงพิธีพราหมณ์บวงสรวงตามประเพณีอย่างถูกต้อง

ภาพจาก http://settheetham.com

๓) พระรูปบชา พระนางจามเทวี วัดท่าซุง ขนาดบูชา จัดสร้างโดย พระสุพรหมญาณเถระ (หลวงพ่อฤาษีลิงดำ) 

พิธีมังคลาภิเษกที่ วิหารแก้ว ๑๐๐ เมตร วัดท่าซุง เมื่อวันที่ ๘ ก.พ. พ.ศ.๒๕๓๕ ถือเป็นพระบูชารุ่นแรกๆ ของพระนางจามเทวี ที่ไม่ค่อยได้พบเห็นกันทั่วไปนัก 

ฝีมือการออกแบบอยู่ในขั้นดีครับ  สัดส่วนเค้าโครงของพระรูป ตลอดจนฉลองพระองค์ เป็นการจำลองจากพระราชานุสาวรีย์ได้อย่างงดงาม รายละเอียดคมชัด

      

๔) พระรูปบูชา พระนางจามเทวีทรงสละราชสมบัติออกผนวช วัดจามเทวี ถือได้ว่าเป็นวัตถุมงคลชิ้นเยี่ยมของวัด และได้รับการออกแบบจัดสร้างอย่างดีที่สุดในบรรดาพระรูปทั้งหลายที่มีอยู่ในขณะนี้ 

พระรูปดังกล่าวมีขนาดสูง ๙ และ ๑๙ นิ้ว เป็นรูปลอยองค์ประทับยืนย่างพระบาทบนฐานบัวคว่ำบัวหงาย  พระหัตถ์ขวายกขึ้นประทานอภัย พระหัตถ์ซ้ายทรงดอกบัว สัดส่วนเค้าโครงของพระรูป ตลอดจนฉลองพระองค์ เป็นการจำลองจากพระราชานุสาวรีย์ได้อย่างงดงาม รายละเอียดคมชัด 

พระรูปชุดนี้ทำอยู่ ๒ คราว คราวแรกทำขนาด ๙ นิ้วทำด้วยโลหะผสมรมสีมันปู ส่วนองค์ใหญ่ชุบสีทองบลอนด์นั้นทำทีหลัง งามไม่เท่าองค์เล็ก

ปัจจุบัน (๒๕๕๙) พระรูปดังกล่าวนี้หมดไปแล้ว แต่ได้มีการผลิตซ้ำเฉพาะขนาดสูง ๙ นิ้วซึ่งไม่สวยเท่าของเดิม 

๕) พระรูปบูชา พระนางจามเทวีครองเมือง วัดจามเทวี เป็นพระรูปลอยองค์ประทับยืนบนแท่นกลม ขนาด ๑๑ และ ๑๙ นิ้ว 

องค์ที่ใหญ่กว่านั้นสร้างขึ้นก่อน ทำด้วยโลหะผสมชุบสีทองบลอนด์ สัดส่วนเค้าโครงพระรูป ตลอดจนฉลองพระองค์จำลองจากพระราชานุสาวรีย์ทุกอย่าง ฝีมืองดงามประณีต รายละเอียดคมชัด แต่สัดส่วนพระรูปผิดหลักทัศนียวิทยาไปบ้าง

ส่วนองค์เล็กขนาด ๑๑ นิ้วที่สร้างต่อมานั้น พระพักตร์งามสู้องค์ใหญ่ไม่ได้ แต่สัดส่วนใกล้เคียงกับที่พระราชานุสาวรีย์มากกว่า ปัจจุบันคงจะมีเหลือแต่ที่เป็นบล็อกเลียนแบบ

      

๖) พระรูปบูชา ธรรมสถานวัดดอนแก้ว พ.ศ.๒๕๒๙ เป็นรูปหล่อลอยองค์เนื้อทองเหลือง และทองเหลืองรมสีเม็ดมะขามขนาดสูง ๙ และ ๑๑ นิ้ว จำลองแบบพระราชานุสาวรีย์

พระบูชารุ่นนี้ จะเรียกว่างดงามไม่ได้นะครับ เพราะพูดตรงๆ คือ ไม่เหมือนพระราชานุสาวรีย์เลย ศิราภรณ์และเครื่องประดับ ตลอดจนฉลองพระองค์ก็ผิดส่วน 

แต่ศักดิ์สิทธิ์ และมีประสบการณ์มากที่สุดครับ

ในรุ่นเดียวกันนี้ ยังมีพระรูปจำลองจากพระราชานุสาวรีย์ขนาดเล็ก สำหรับแขวนหน้ารถ ซึ่งมีสัดส่วนและรายละเอียดงดงามถูกต้องตามแบบพระรูปจริงมากกว่าพระรูปองค์ใหญ่ที่กล่าวมาแล้ว 

พิธีมังคลาภิเษก ๒๑ กันยายน พ.ศ.๒๕๓๙ ณ ธรรมสถานวัดดอนแก้ว โดยพระคณาจารย์ทรงสมณศักดิ์ในจังหวัดลำพูนและเชียงใหม่ ๖ รูป มีพระราชธีราภรณ์ เจ้าคณะจังหวัดลำพูนในขณะนั้นเป็นประธาน และมีพระเกจิชื่อดัง เช่น ครูบาดวงดี วัดท่าจำปี อ.สันป่าตอง จ.เชียงใหม่ ร่วมด้วย

  

๗) พระรูปขนาดบูชาหน้ารถ ธรรมสถานวัดดอนแก้ว จำลองแบบจากพระราชานุสาวรีย์ มี ๒ รุ่น รุ่นแรกสูง ๒.๕ นิ้ว รุ่นต่อมาสูง ๓ นิ้ว 

ทั้งสองรุ่น ฝีมือการออกแบบและรายละเอียดอยู่ในขั้นดีมาก มีสัดส่วนและรายละเอียดงดงามกว่าพระรูปขนาดบูชาทุกรุ่นของสำนักนี้ จะเป็นรองก็เพียงรูปลอยองค์เล็กสำหรับแขวนหน้ารถ  ในรุ่นอนุรักษ์ธรรมสถานวัดดอนแก้วเท่านั้น

พระรูปทั้งสองรุ่นนี้ ทำออกมาพร้อมกับครอบพลาสติกแบบถาวร สำหรับตั้งบูชาหน้ารถ ครอบพลาสติกออกแบบดีกว่าพระบูชาหน้ารถของวัดทั่วไปในช่วงเวลาเดียวกัน

โดยรุ่นแรกนั้นจะมีจุดสังเกตว่า การประกอบพระรูปเข้าในครอบพลาสติก จะยึดแนวพระบาทและด้านหน้าพระองค์เป็นหลัก แทนที่จะยึดทิศทางที่พระพักตร์หันไป ทำให้พระพักตร์หันไปทางขวามากเกินไป

ส่วนรุ่นต่อมา การประกอบไม่ผิดพลาด แต่การหล่อจากโรงงานไม่ดีทำให้ใต้ฐานเอียงไปเล็กน้อย

วัตถุมงคลทั้งสองรุ่นนี้ ไม่มีรายละเอียดการจัดสร้างและพิธีมังคลาภิเษกครับ

๘) พระรูปบูชา พระนางจามเทวีทรงสละราชสมบัติออกผนวช วัดสันป่ายางหน่อม พิมพ์เดียวกับขนาดสูง ๙ นิ้วของวัดจามเทวี เป็นรูปลอยองค์ประทับยืนย่างพระบาทบนฐานบัวคว่ำบัวหงาย พระหัตถ์ขวายกขึ้นประทานอภัย พระหัตถ์ซ้ายทรงดอกบัว 

สัดส่วนเค้าโครงของพระรูป ตลอดจนฉลองพระองค์นั้น พูดได้ว่าเหมือนกับของวัดจามเทวีทุกอย่าง แต่พระพักตร์สวยกว่ารุ่นปัจจุบันของวัดจามเทวี การประกอบดอกบัวในพระหัตถ์ขวาก็ไม่เหมือนกัน  มีทั้งแบบรมมันปูและชุบสีทองบลอนด์

น่าจะเป็นพระบูชาของพระนางจามเทวีเพียงวัดเดียวในลำพูนที่หาได้ง่ายที่สุดในขณะนี้ครับ แต่ก็มีข่าวจากคนท้องถิ่นว่า มีของเสริม (ไม่ผ่านพิธี) กันแล้ว

๙) พระรูปบูชา พระนางจามเทวีครองเมือง วัดสันป่ายางหน่อม เป็นพระรูปลอยองค์ประทับยืนบนแท่นกลมที่มีขนาดสูง ๙ นิ้ว ทำด้วยทองเหลืองขัดเงาและทองเหลืองรมดำ

สัดส่วนเค้าโครงพระรูป ตลอดจนฉลองพระองค์จำลองจากพระราชานุสาวรีย์ ฝีมือเดียวกับในข้อ ๗ แต่ดีกว่าในด้านสัดส่วน รายละเอียดก็คมชัดกว่าด้วยครับ  

ภาพจาก http://uauction2.uamulet.com

๑๐) พระรูปขนาดบูชาหน้ารถ วัดสันป่ายางหน่อม จำลองแบบจากพระราชานุสาวรีย์ สัดส่วนเค้าโครงพระรูป ตลอดจนฉลองพระองค์ทำได้ดี มีรายละเอียดที่สวยงาม สูง ๔ นิ้ว ฐานกว้าง ๑.๕ นิ้ว ฐานมีมวลสารเป็นดินบรรจุภายใน

มีทั้งแบบรมมันปูและชุบสีทองบลอนด์ หลวงปู่ครูบาอินตา นักขันโธ แห่งวัดวังทอง อธิษฐานจิต พ.ศ.๒๕๕๐

ภาพจากเพจ โบราณสถาน วัดป่าคะยอมใต้ จ.ลำพูน

๑๑) พระรูปขนาดบูชา ปางตริภังค์  วัดป่าคะยอมใต้ เป็นพระรูปลอยองค์ประทับยืนบนแท่น ๘ เหลี่ยมที่มีขนาดสูง ๑๘ นิ้ว ทำด้วยทองเหลืองรมมันปู

สัดส่วนเค้าโครงพระรูป ตลอดจนฉลองพระองค์จำลองแบบจากพระรูปที่ทางวัดให้ศิลปินในลำพูนออกแบบสร้างขึ้นใหม่ เป็นลักษณะลีลาของทางวัดโดยเฉพาะ คล้ายๆ กับเป็นการรวมกันของพระรูปพระนางจามเทวีทรงสละราชสมบัติออกผนวช กับพระรูปพระนางจามเทวีครองเมือง

แต่พระหัตถ์ขวาที่ยกขึ้นประทานอภัยนั้นฝ่าพระหัตถ์ไปด้านข้าง และลักษณะของพระรูปมีการก้าวย่างมากกว่า เพราะช่างต้องการเน้นให้รู้สึกว่ากำลังเคลื่อนไหว

พระบูชารุ่นนี้ออกให้บูชาสำหรับเจ้าภาพกองทุนบูรณปฏิสังขรณ์โบราณสถาน กองทุนละ ๑๕,๐๐๐ บาทในช่วงครึ่งแรกของปีพ.ศ.๒๕๕๘

พระบูชาและวัตถุมงคลรูปแบบอื่นๆ นอกจากนี้ ยังมีอีกมากครับ ไม่สามารถจะนำมากล่าวถึงได้ทั้งหมด และรูปแบบส่วนใหญ่ก็ไม่แตกต่างกัน บางวัดที่พยายามทำให้แตกต่างเช่นวัดป่าคะยอมใต้ ถ้าจะพูดในทางศิลปะจริงๆ ก็ยังไม่ลงตัวเท่าที่ควร และยังคงเป็นรูปยืนอยู่

ผมอยากเห็นพระบูชาพระนางจามเทวี ที่เป็นปางนั่งบัลลังก์ แบบองค์ใหญ่ที่สถาบันผ้าทอมือหริภุญไชยครับ แต่ยังไม่ได้ข่าวว่ามีการจัดสร้าง ถ้าได้ข่าวเมื่อไหร่ก็จะมา update ใน blog นี้แน่นอนครับ

………………………

หมายเหตุ : เนื้อหาในบทความนี้ มีลิขสิทธิ์ ใครจะนำไปใช้อ้างอิงที่ใด ไม่ว่าส่วนใดส่วนหนึ่ง หรือทั้งหมด จะต้องระบุ URL ของแต่ละบทความด้วย และห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าโดยเด็ดขาด